بررسی عوارض شایع و کمیاب و پیگیری بلند مدت در تزریق بوتاکس در بیماران و متقاضیان مراجعه کننده در شاهرود در بین سال 1391 تا 1392

زمینه و هدف : سم کلستریدیوم بوتولینوم ، کاربرد روزافزونی در پزشکی پیدا کرده است. مقالات پرشماری در مورد مصارف آن در زیبایی، درمان تعریق بیش از حد(هایپرهیدروز)، درمان میگرن، درمان سندروم های اسپاستیک دست، رینود، حمایت از ترمیم تاندون، کم کردن میزان از دست رفتن فلپ ها ، درمان انحرافات چشم (استرابیسم) و حتی پیشگیری از ترومبوز در فلاپ های عروقی میکروسکوپی به چاپ رسیده اند. در این تحقیق عوارض شایعی نظیر افتادگی پلک و عدم تقارن و همچنین عوارض نادر و کمتر رخ داده در تزریق بوتاکس ، بررسی دقیق شده است. مواد و روش ها : این مطالعه به صورت آینده نگر (prospective) انجام شده است. به این صورت که حجم نمونه به میزان 100 نفر بوده، که مطالعه روی بیماران و متقاضیان در شاهرود، انجام شده با پیگیری 6 ماهه طی پاییز و زمستان سال 91 . روش گرد آوری اطلاعات شامل استفاده از پرسشنامه ها و اطلاعات میدانی (بررسی پرونده های بیماران) و توجه به شکایات خود بیماران از عوارض ایجاد شده بوده است. نتایج نیز به روش آنالیز آماری با نرم افزار spss ورژن 21 انجام شد. یافته ها : از صد نفر افراد نمونه در تحقیق ، 23 نفر مذکر و 77 نفر مونث بودند، کمترین سن موجود در بین افراد، سن 17 سال و بیشترین آن 65 سال بود ، که همگی آن ها تا پایان مطالعه حضور داشتند. در این افراد بروز عوارضی همچون پتوز ، آسیمتری، فلج صورت، واکنش های پوستی، و آلرژی های سیستمیک بررسی شده است. پتوز به عنوان شایع ترین عارضه ی ایجاد شده، حداکثر تا 2 هفته ی بعد از تزریق دیده شد و آلرژی سیستمیک با تعداد 4 نفر از افراد ، بلافاصله پس از تزریق دیده شد. البته بیان این نکته ضروری است که تشخیص عوارض به وجود آمده بسیار دقیق و سخت گیرانه بوده، مثلا در افراد حتی با وجود خارش پوستی خفیف ، این عارضه به عنوان آلرژی های سیستمیک تقسیم بندی شده است، یا افراد با جابجایی لب در حد 1 میلی متر در تعریف افتادگی لب گنجانده شده است. در افرادی که با عارضه مراجعه کردند، پی گیری به مدت 3 هفته ی بعد انجام میشد ، و در بقیه افراد با تماس تلفنی از آنها پی گیری 6 ماه پس از تزریق انجام شد. نتیجه گیری: مشاهده شد که از بین100 نفر افراد نمونه، در 17 نفر از افراد، عارضه بروز کرده ، به این صورت که در 6 نفر پتوز(شایعترین عارضه) و 4 نفر آلرژی های سیستمیک و 3 نفر آسیمتری، و 2 نفر واکنش های پوستی، 1 نفر افتادگی لب و 1 نفر فلج صورتی پیدا کردند. تفاوت آماری معناداری بین دو گروه زن و مرد دیده نشد. با افزایش دوز بوتاکس میزان عوارض مخصوصا در عارضه ی پتوز بیشتر دیده شد. میانگین سنی در دو گروه دارای عارضه و بدون عارضه فاقد معنی داری آماری بود، یعنی میزان سن بیماران تاثیر زیادی در بروز عوارض در آنها نداشت. تغییر سنی در عوارض به صورت کلی دیده نشد، اما آلرژی سیستمیک و واکنش پوستی بیشتر در سن پایین، و پتوز بیشتر در سن بالا دیده شد. واژه های کلیدی: سم کلستریدیوم بوتولینوم – بوتاکس – عوارض